TASARIM PROPAGANDASI

Afiş tasarımı ve yazı; Sertan ALGÜNEY
(Kişisel tanımlar ve düşüncelerdir.)

Nesneler (buna evrende varolan her türlü oluşum dahil, elektrik akımı ve ışık fümenleri gibi..) var olduklarında kütlesel yada enerji olarak uzayda yerlerini alırlar. Her hangi bir işlevsellik veya kullanılabilirlik beklenmez (güdülmez). Sadece var olmaktan sorumludurlar. Canlılar bu nesnelerden bazılarını kendi çıkarları doğrultusunda kullanırlar. Bu nesneyi kullanılabilir hale getirirler. İnsanoğlu bu kullanılabilir nesneleri daha işlevsel ve estetik hale getirmek için üzerinde bir takım fikirsel ve eylemsel çalışmalar yapar. Bu çalışmaların geneline tasarım denir. (ve bazı disipline edilmiş kurallar ve sınırlar dahilinde ele alınmalıdır.)

İşlevsellik güdülen bir tasarım olabileceği gibi, sadece duyu organlarımıza hitap edecek tasarımlarda olabilir. Bunlardaki işlevsellik estetik üzerine kurulmuştur. Bize hoş gelen ve sahip olmak isteyeceğimiz bir nesne gördüğümüzde, estetik tasarım süreci başarılı bir sonuçla karşılaşılmış olunur.

Yani tasarımı alt dallarına indirgemek mümkündür. Bunlar tasarım disiplinleri olarak da bilinirler. Grafik tasarım, tekstil tasarım, endüstriyel ürün tasarımı, mimari tasarım v.b. … Bu disiplinlerin kendilerine has kuralları vardır. Bu kurallar uyumla birbirine kenetlenmiş teknik ve estetik kurallardır.

Tasarımcı, var olan nesnelerin biçimlerini, renklerini, amaçlarını ve nasıl kullanılacağını zihnen yorumlar. Ortaya çıkan sonuç, hangi disipline veya disiplinlere bağlı kalındıysa onun izlerini taşır ve o disiplinin kuralları çerçevesinde gözlemlenmelidir. (Tek seferde kalın bir duvarı yerle bir edebilecek bir balyozun estetik olması beklenmezken, sehpanın üzerine konulan bir saatin göze hoş gelmesi hatta bazı akımların izlerini taşıması bile istenebilir. Bunun yanında balyozun ağırlık merkezinin sap uzunluğu ile arasındaki ilişki onun biçimini belirler. Yıkıntılar arasında kolay bulunabilmesi için kullanılan sarı veya kırmızı renklerde nesnemizin renkleridir. Yine de bu ilişkilendirme ne kadar uyumlu yorumlanırsa, sonuç o kadar olumlu ve geniş kapsamlı olacaktır.

Düşünce soyuttur, nesne somut. Tasarımcı bu ikisinin arasında durur ve düşünceyi nesneye yedirerek onu yeniden yorumlar hatta bazen sıfırdan şekillendirir. Ortaya çıkan sonuç disipline edilmiştir. Zihinde başlayan bu süreç, yepyeni bir biçimle ortaya çıkar. Tasarımcı bir fikre zihnen gebe kaldığında, bu fikrin doğması için doğru materyal(ler) ve disiplin gerekir.

Bir disiplinle kendini yetiştirmiş tasarımcı bir başka disiplinden beslenebildiği gibi yabancılaşabilir de. Nasıl ki biri futbolcu diğeri basketbolcu iki kişi sporcu sayılıyorsa, tasarımcılarda aslında sporcular gibi genel olarak adlandırılırlar. Herhangi bir dalda uzmanlığı olan bir sporcunun diğer (en azından benzer) sporlara yatkınlığı gibi, tasarımcının da diğer disiplinleri anlamada ve kavramada yatkınlığı vardır.